BİPOLAR BOZUKLUK

 -  BİPOLAR BOZUKLUK  -

- MANİK-DEPRESİF HASTALIK -

Manik-depresif hastalık olarak bilinen bipolar bozukluk, mani ve depresyon nöbetlerini içeren bir ruh hastalığıdır.

Hastanın duygu durumu aniden yükselir, ya çok neşeli olur ya da tam aksine çok üzgün ve ümitsiz kalır. Daha sonra hasta eski durumuna geri döner.
Bipolar bozukluk tipik olarak adolesan ya da erken erişkin dönemde başlar ve hayat boyu deva eder.
Hastalığın etkili bir tedavisi vardır ve hastayı boşanma, iş kaybı alkol ve madde kötü kullanımı ve intihar gibi sonuçlardan korur.
Manik-depresif hastalık, tedavi edilmezse kişinin hayatını olumsuz yönde ektileyebilir ve ayrıca diğer ağır hastalıklarda olduğu gibi, bipolar bozukluk da aile fertleri bu durumun etkisi altında kalırlar.

Çünkü rahatsızlığın alışılmadık davranış bozukluklarıyla savaşmak zorunda kalırlar.
Bipolar bozukluğun kalıtsal olduğuna inanılır, fakat henüz özel bir genetik bozukluk tarif edilmemiştir.
BİPOLAR BOZUKLUĞUN BELİRTİLERİ
Bipolar bozukluk mani ve depresyon nöbetleriyle seyreder,
Manik nöbetin belirtileri:

·        Sinirlilik

·        Aşırı öfke ya da neşe durumları

·        Her zamankinden farklı davranışların bulunduğu dönemler

·        Enerji ve aktivitenin artması, düşünce akışının ve konuşmanın hızlanması

·        Uyku ihtiyacının azalması

·        Hastanın kendi gücü ve yetenekleri hakkında gerçekçi olmayan inanışlara kapılması

·        Cinsel ilginin artması

·        Madde kötü kullanımı, özellikle kokain, alkol, ve uyku ilaçları kullanımı

Öfkelendiren ya da herşeye karışan baştan çıkarıcı davranış biçimleri
Depresyon nöbetinin belirtileri:

·        Kendini devamlı üzgün, endişeli hissetme

·        Kötümserlik ve ümitsizlik duygusu

·        Suçluluk ve değersizlik hisleri

·        Günlük aktivitelere ilgi ve isteğin azalması

·        Konsantrasyon ve karar vermede güçlük, unutkanlık

·        Yerinde duramama, sinirlilik

·        Uyku bozukluğu

·        İştah ve kilo kaybı ya da kilo alımı

·        Bedensel bir hastalığa bağlı olmayan kronik ağrı ve geçmeyen bedensel şikayetler

·        Ölüm ve intihar düşünceleri, intihar girişimi

Manik-depresif hastalıkta mizaç durumlarını bir spektrum olarak ele almak yararlı olabilir. Bir uçta ağır depresyon diğer uçta da ağır mani bulunur. Tam ortada normal duygu durum vardır.
Tedavi edilmemiş bazı hastalarda tekrarlayan depresyonların yanında sadece tek hipomanik atak bulunur ki buna bipolar II denir. Bazen de manik ataklar çok sık olur.
Farklı hastaların kendi hastalıklarını tanımlamaları:

Depresyon:

Yeteneklerimin tümünü kaybettim. Aklım yavaş çalışıyor sanki, nerdeyse işe yaramaz bir haldeyim. Çaresizlik ve ümitsizlik içindeyim. Diğerleri sadece moral bozukluğu olduğunu ve üstesinden gelebileceğimi söylüyorlar. Ama ne hissettiğim hakkında en ufak fikirleri yok. Eğer hissedemezsem, düşünemezsem, hareket edemezsem ve de iyileşemezsem niye bu dünyada yaşıyorum ki?

Hipomani:

İlk önce kendimi yüksekte hissediyorum, bu harika bir şey... düşünceler hızlanıyor... sanki yıldızlar daha parlak görünüyor... doğru kelimeleri ve fikirleri anında buluyorum.

Daha önce hiç ilgilenmediğim insanlar ve eşyalar birdenbire ilginç hale geliyorlar.

Şehvet hislerim artıyor ve baştan çıkarmak ve çıkarılmak karşı konulamaz bir hal alıyor.

Kendimi çok iyi, çok güçlü ve çok mutlu hissediyorum.

O anda her şeyi yapabilirim...

Ama bütün bunlar bir noktada değişiveriyor.

Mani:

Zaten hızlı olan düşüncelerim daha da hızlandı... düşünceler kendi kendine gidiyorlar, durduramıyorum.

Bulaşıcı bir mizah anlayışım oluyor.

Arkadaşlarım benden korkuyorlar.

Her şey benim aleyhime oluyor.

Çabuk sinirleniyorum, zaman zaman korkularım oluyor, kontrolümü kaybediyorum.
Bu mizaç değişiklikleri acil tedavi gerektirir, böylece manik-depresif kişi hastalığın yaşantısını kötü yönde etkilenmesini minimuma indirmiş olur.

Hasta işini kaybetmez, sosyal ilişkileri bozulmaz ve olası intihar girişimleri önlenebilir.
Manik-depresif hastalık, başlangıçta genellikle hatanın kendisi, akrabaları, arkadaşları tarafından farkedilemeyebilir.
· Manik-depresif hastalık, ilk belirtisi hipomani olabilir.

Hastanın enerjisi artmıştir, sinirlidir, ani ve beklenmeyen hareketleri vardır.
· Hipomanik olan hasta kendini çok iyi hissedebilir.

Aile fertleri hastalığı fark ettiklerinde de kişi hasta olduğunu kabul etmez.
· Hastalığın ilk devrelerinde ruh hastalığı dışında bir problem yok gibi gözükebilir.

Ancak zamanla alkol veya madde kotu kullanımı, okul ya da işte performans düşüklüğü olarak ortaya çıkar.
· Bipolar bozukluk tedavi edilemezse kişi manik ve depresif dönemleri daha ağır ve uzun süreli geçirmeye başlar.
TEDAVİ

·        Hastanın çoğu tedaviye cevap verirler

·        Bipolar bozukluğu olan hastaların çoğu (çok ağır biçimleri bile), tedaviye cevap verir.

·        Lityum, gerek manik nöbetin tedavisinde ve gerekse koruyucu olarak çok etkili olmaktadır.

·  İlaçlarla beraber psikoterapinin de oldukça faydası vardır.
YARDIM BULMAK
Bipolar bozukluğu olan bir kişi mutlaka bir psikiyatrist tarafından tedavi edilmelidir.

Ruh sağlığı alanında çalışan diğer kişiler, örneğin psikologlar ve sosyal çalışmacılar da tedaviye destek olabilirler.
Yardım bulunabilecek yerler:

1.     Psikiyatri hastaneleri

2.    Devlet hastaneleri psikiyatri bölümleri

3.    Özel poliklinikler ve muayenehaneler

4.   Halk sağlığı organizasyonları

5.    Manik-depresif hastalığı olan kişilerin genellikle yardım bulmak için de yardıma ihtiyaçları vardır.

6.    Kişi genellikle ne kadar hasta olduğunun farkında değildir ya da probleminin nedeninin bir ruh hastalığı olmadığını düşünür.

7.    Hasta, ailesinden ve arkadaşlarından tedavi için destek görmelidir. Aile hekimlerine ve pratisyen hekimlere aileyi yönlendirme konusunda büyük görevler düşmektedir.

8.    Hasta, ağır bir nöbet geçiriyorsa kendisini ve çevresini korumak ve yakın takip için hastaneye yatırılır,

9.    Eğer kişide intihar düşünceleri varsa acil tedaviye ihtiyaç vardır. Uygun tedaviyle intihar düşüncelerinin üstesinden gelinebilir.

10.  Hasta bipolar bozukluğun hayatı boyunca devam edeceğini ve hastalığı kontrol altında tutabilmek için uzun süre tedavi olması gerektiğini bilmelidir.

11.   Tedavi içindeyken olduğu gibi sonrasında da hastanın desteğe ihtiyacı vardır.

12.  Bir çok hasta destekleyici grup tedavilerinden yarar görür. Ayrıca bu gruplara ailenin diğer fertleri de katılabilirler.

Psikiyatr H.Alp Karaosmanoğlu
PsikoNET

http://www.psikonet.com/bipolar-bozukluk-manik-depresif-hastalik_nedir-160.html

 

BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?

 - BİPOLAR BEYNİN İÇİNDE

BİPOLAR BOZUKLUK NEDİR?

Bipolar bozukluk tedavisi nasıldır, bipolar bozukluk belirtileri nelerdir:

İşte Bipolar Bozukluk hakkında her şey.

Bipoların mani döneminde aşırı enerjik olan hasta, depresyon döneminde parmağını dahi kıpırdatamaz.

Duygulardaki bu değişimler beyin kimyasındaki bozulma ile alakalıdır.

Bipolar afektif bozukluk ya da diğer isimleriyle manik depresif hastalık, iki uçlu duygudurum bozukluğu, psikiyatrinin en gizemli hastalıklarından birisidir.

Bu gizemin iki sebebi vardır.

Birinci neden, hastalığın getirdiği duygusal dalgalanmalardır.

BİPOLAR BOZUKLUKLAR İLGİLİ HER ŞEYİ ÖĞRENİN

Hastalığın depresyon döneminde neredeyse elden ayaktan düşen, kendine güvensiz, karamsar, çökkün olan kişi, hastalığın manik dönemine girdiğinde aşırı canlanır, kendine güveni başını belaya sokacak kadar artar, bir anda yatırımlar yapmaya, riskli kararlar almaya başlar.

Depresyon döneminde parmağını kıpırdatmaya takati olmayan kişi gider, yerine geceleri bir iki saat uyuduğu halde sürekli koşturan, enerjisi bitmek bilmeyen bir kişi gelir.

Bu değişkenlik hastanın yakın çevresindekiler için oldukça şaşırtıcı olur.

Hastalığın ikinci gizemi ise hekimleri şaşırtır.

Tıp dünyasında yaşanan bütün gelişmelere rağmen, bipolar afektif bozuklukta beyinde neler olup bittiği halen tam bilinememektedir.

Ancak araştırmalar beyinde bozulan mekanizmalarla ilgili ipuçları vermektedir.

BİPOLARDA BEYİN KİMYASINDA BOZULMA OLUR

Beynin çalışmasında, sinir hücrelerinde “reseptör” adı verilen, hücrenin diğer hücrelerden gelen sinyalleri algılayan “antenleri” ve “nörotransmiter” adı verilen, bir sinir hücresinden diğerine mesajlar taşıyan “kimyasal postacılar” büyük önem taşır.

Yapılan araştırmalarda bipolar afektif bozuklukta bu iki yapının bozulduğu gösterilmiştir.

Kimyasal postacılar hastalığın gelişiminde önemli rol oynadıkları için tedavide de kimyasal düzenleyiciler oldukça önemlidir.

BİPOLAR BOZUKLUK BELİRTİLERİ

Beyin sistemlerindeki bozuk çalışma nedeniyle birbiriyle yarışan düşünceler, bir konuya odaklanamama, konuşurken konudan konuya atlama sık olarak izlenir.

Kimyasal iletimdeki bozulma aynı zamanda duygusal dalgalanmalara da sebep olur.

Mani, depresyon, hipomani ve normal ruh hali dönemleri sarkaç gibi birbirini takip eder.

BEYİNDEKİ MOLEKÜLLERİN ÇALIŞMA HIZI BİPOLARI ETKİLİYOR

PET (Positron Emission Tomography) adı verilen ve damar yolu ile enjekte edilen, metabolik radyoaktif ajanların biriktiği normal veya patolojik dokuları görüntüleyen nükleer tıp inceleme tekniği ile yapılan çalışmalar bipolar beyindeki bazı bozuklukları göstermiştir.

Bu çalışmalara göre beyinde dopamin, serotonin ve norepinefrin olarak bilinen kimyasal postacıları salan hücrelerin yoğunluğunda artış saptanmıştır.

Bu moleküller sinir hücrelerinin haberleşmesinde önemlidir.

Duygunun düzenlenmesi, strese verilen cevap, haz alma, ödül mekanizmaları, muhakeme becerisi, dikkat ve bellek gibi birçok beyin fonksiyonunda görev alırlar.

Hastalığın aktif döneminde olmasalar dahi, bipolar hastaların beyinlerinde bu moleküllerin aktivitesinde, hastalığı olmayanlara göre ortalama %30 artış izlenmiştir.

Moleküllerin çalışması normalde beklenenin ne kadar üzerindeyse, kişinin dikkatinin de o denli bozuk olduğu da çalışmalarda gösterilmiştir.

Bipolar afektif bozukluk tedavisinde sıklıkla kullanılan lityum ve valproik asit gibi maddeler, bahsedilen bozukluğu dengeye koyarlar.

GENETİK SEBEPLER OLABİLİR

Bipolar bozukluğun bazı ailelerde daha sık görülmesi, hastalıkta saptanan beyin kimyasındaki bozukluğun genetik bir sebebinin olabileceğini düşündürür.

Bipolar afektif bozukluk, toplum içinde %2-3 oranda görülürken, anne ya da babasında bipolar bozukluk olan bir kişinin hastalığa yakalanma ihtimali %12-15 civarındadır.

Tek yumurta ikizlerinin genetik olarak birbirinin eşi olduğu bilinir.

Bu durum hastalıkların genetik geçiş oranlarını ölçme konusunda oldukça yardımcıdır.

Tek yumurta ikizlerinden birisinde bipolar afektif bozukluk varsa, diğer ikiz eşinde de hastalık görülme oranı %85’tir.

Bu yüksek oran, hastalıkla ilişkili kimyasal denge bozukluğunun büyük oranda genetik geçiş ile gerçekleştiğini düşündürür.

Üsküdar Üniversitesi Öğretim Üyesi, NPİSTANBUL Nöropsikiyatri Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Gökben Hızlı Sayar Bipolar Bozukluğu PSİKOHAYAT Dergisi’nin yeni sayısında anlattı…

Yrd.Doç.Dr. Gökben HIZLI SAYAR

– 03 Mayıs 2012

http://www.e-psikiyatri.com/bipolar-beynin-icinde-31961