- MATEM ORUCU
Aleviler
yüzyıllardır her yıl Hicri Takvim'e göre Muharrem Ayı'nın başlamasıyla beraber
12 gün oruç tutuyor.
Muharrem
Orucu Aleviler için aynı zamanda bir Matem Orucu'dur.
Aleviler
yüzyıllardır her yıl Hicri Takvim'e göre Muharrem Ayı'nın başlamasıyla beraber
12 gün oruç tutuyor.
Muharrem
Orucu Aleviler için aynı zamanda bir Matem Orucu'dur.
Matem
Orucu denmesinin nedeni Hz. Hüseyin'in Muharrem ayında Kerbela Çölü'nde katledilmesinden
dolayıdır.
İmam
Hüseyin, 10 Ekim 680 (Hicri Takvim’e göre 10 Muharrem Hicri 61) Kerbela’da
72 yareniyle beraber Yezit’in ordusu tarafından katledildi.
İmam
Hüseyin katledildiğinde Muharrem Orucu’nu tutuyordu.
İmam
Hüseyin, İslam Peygamberi Hz. Muhammed’in torunu, Hz. Ali ile Hz. Ana Fatma’nın
oğludur.
Bu
nedenledir ki Muharrem ayı Aleviler için matem ayı, Muharrem Orucu da matem
orucu olmuştur.
Aleviler,
Muharrem ayında 12 gün oruç tutarken aynı zamanda İmam Hüseyin ve Kerbela
Şehitleri için yas tutarlar.
12
gün oruç 12 İmam’a ithafendir.
Aleviler,
12 günlük oruç boyunca 12 İmamlar ile Kerbela şehitleri için dua edip göz yaşı
dökerler, Muaviye ve oğlu Yezit için ise lanet okurlar.
Kurban
Bayramının 1. gününden başlayarak 20 gün sayılır.
21.
gün ilk oruç tutulur.
Anadolu
Alevilerinde kimi yörelerde 12 günlük oruçtan önce 3 günlük Masumu Paklar ve
Ana Fatma Orucu tutulur.
Muharrem
Orucu için niyet edilir ve oruç başlar.
Niyet
edildikten sonra gece 12 ile gün batımı arasındaki sürede hiç bir şey yenilmez
ve içilmez.
Oruç
için niyet duası okunur.
Matem
Orucu’nun Kuralları
Aleviler,
12 günlük oruç boyunca bir takım kurallara uyarlar.
12
gün süresince düğün, nişan, sünnet, eğlence ve benzer törenler/etkinlikler
yapılmaz.
Bunun
nedeni matem ayı olmasıdır.
12
İmam Orucu Aleviler için aynı zamanda matem ayıdır.
Kurban
kesilmez, et yenilmez, Kerbela Şehitleri’nin çektikleri susuzluğu hissetmek
için su içilmez. Çünkü Hz. Hüseyin ve 72 yareni Kerbela Çölü’nde aç, susuz
bırakılarak, başları kılıçla kesilerek katledildi.
Bu
nedenle matem ayında kan dökülmez, canlıya kıyılmaz, ağaçlar kesilmez, ekinler
biçilmez, bitkiler koparılmaz.
Su
saf olarak içilmez.
Vücudun
su ihtiyacı yenilen yemeklerden, çay, kahve, meşrubat, meyve suyu, ayran gibi
sıvı içeceklerden karşılanır.
Aynı
zamanda alkol tüketilmesi de yasaktır.
Yumurta, soğan ve sarımsak gibi yiyecekler yenilmez.
Süslenilmez,
saç sakal kesilmez. (Ancak çalışanlar için bu kural istisnaidir.)
Cinsel ilişki olmaz.
Kırsal
kesimlerde bu kuraller daha da katıdır.
Örneğin
aynaya bakılmaz, tv seyredilmez.
12
gün boyunca çile çekilir.
Bu
kurallar sadece oruç tutanlar için geçerli değildir.
Her
Alevinin bu matem süresince bu kurallara uyması gerekir.
Matem
ayı nefs ile mücadele ayıdır.
İkrara
bağlı kalmak nefsine yenik düşmemekten geçer.
İftar
ve Sahur Yok
12
İmam Orucu’nda iftar, sahur yoktur.
Oruç
güneşin batmasıyla açılır.
Lüks
sofrada oruç açılmaz.
Sahura
kalkılmaz.
Gece
12’den sonra bir şey yenilmez, içilmez.
Oruç
açıldıktan sonra İmam Hüseyin ve Kerbela şehitleri için dualar edilir, gözyaşı
dökülür. Cemevlerinde bir araya gelen Aleviler, Kerbela hakkında
konuşurlar.
Hz.
Hüseyin Muharrem’in 10. günü katledildiği için matemin 10. günü cem bağlanır.
Hz.
Hüseyin’i anmak için cemevlerinde bir araya gelen canlar İmam Hüseyin ve
Kerbela Şehitleri için gözyaşı dökerler.
Pir,
ceme katılan canlara Kerbela Faciası’nı anlatır.
Kerbela
Şehitleri için dualar edilir, gözyaşları dökülür.
Hz.
Hüseyin için mersiyeler (ağıtlar) okunur, Yezit için lanet okunur.
Şükür
Kurbanı ve Aşure
Aleviler,
12 günlük oruç ve matemden sonra şükür kurbanı keserler, aşure pişirip
dağıtırlar. Muharrem ayının 13. günü 12 çeşitten oluşan aşure pişirilir ve
dağıtılır.
Şükür
kurbanı kesilmesinin nedeni ise İmam Hüseyin’in oğlu Zeynel Abidin’in
Kerbela’da sağ olarak kurtulmasıdır.
Böylece
Ehlibeyt soyu devam etmiştir.
İmam
Hüseyin’in şahadetinden sonra imamiyet Zeynel Abidin’e geçmiştir.
Kaynak:
https://www.sivilsayfalar.org/2018/09/11/1338-yildir-suren-yas-matem-orucu-2/
