Bir
İletişim Şekli
Özlem Ak
Bilim insanları, beyin dokusunda daha
önce bilinmeyen bir nöral iletişim şekli tanımladılar. The Journal of
Physiology dergisinde yayımladıkları çalışmaya göre, bu nöral iletişim, beyin
dokusunun bir bölümündeki nöronlardan başka bir bölümdeki nöronlara arada
herhangi bir bağlantı olmadan sağlanabiliyor.
Keşif, nöronların birbiriyle sinaps ve
aksonlar ya da geçit bağlantıları gibi bilinen bilgi aktarımı mekanizmalarından
farklı bir şekilde iletişim kurdukları konusunda yeni radikal görüşler gündeme
getiriyor.
Amerika Birleşik Devletleri, Case Western
Reserve Üniversitesi'nden biyomedikal mühendisi Dominique Durand, kendiliğinden
yayılan bu dalgaların beyindeki tamamen yeni bir iletişim şekli olduğunu düşündüklerini
ve çok heyecanlı olduklarını söylüyor.
Daha önce de bilim insanları bilinenden
fazla nöral iletişim olduğunu tahmin ediyordu.
Gene aynı şekilde, beynin korteks ve
hipokampus bölgelerinde uyku sırasında görülen nöral titreşim dalgalarının da
farkındaydılar.
Bu titreşim dalgalarının yeni
öğrenilenlerin ya da deneyimlerin uzun süreli hafızada depolanması için gerekli
olduğunu düşünen bilim insanları olsa da diğer bilim insanları için bu dalgalar
hâlâ gizemini koruyan bir muammaydı.
Sonunda Durand ve ekibi laboratuvar ortamında fare beyninin hipokampus
bölgesinden çıkarılan dilimlerdeki yavaş titreşim aktivitesini inceleyerek bu
yavaş titreşim dalgasının komşu hücreleri etkinleştiren bir elektrik alan
oluşturduğunu gözlemlediler.
Bu sayede, kimyasal sinaptik iletişim ve
geçit bağlantıları olmadan bir tür nöral iletişim söz konusu oluyor.
Durand, bilim insanlarının bu dalgaların
varlığından uzun zamandır haberdar olduğunu ancak işlevlerinin kimse tarafından
bilinmediğini, ayrıca o ve ekibinin öne sürdüğü gibi bu dalgaların
kendiliğinden yayılabileceklerine de kimsenin inanamadığını söylüyor.
Durand, kırk yıldır üzerine çalıştığı
hipokampusun hâlâ kendisini şaşırtmaya devam ettiğini belirtiyor. Durand,
ekibiyle birlikte, titreşim dalgasının beyin dokusu diliminde yaptıkları bir
kesikboyunca sıçradığını gözlemlediği bir dizi deney sırasında şaşkınlığının doruğa
ulaştığını söylüyor.
Sonuç olarak, ortaya çıkan bu durumun
yalnızca elektrik alan bağlantısı ile açıklanabileceğini düşünüyorlar.
Sinir hücrelerinde böyle bir dalga
davranışı daha önce hiçbir bilim insanı tarafından gözlemlenmemiş.
Bu sonuçlar öyle şaşırtıcıydı ki The Journal of Physiology dergisinin değerlendirme
komitesindekiler çalışmanın yayımlanmasına onay vermeden önce daha ileri düzey
deneylerin yapılmasını ve 2 ya da 3 kez daha tekrar edilmesini talep etmişler.
Durand kontrol amaçlı yaptıkları her
deneyin önceki sonuçları onayladığını söylüyor.
Araştırmacılar bu garip nöral iletişim
biçiminin insan beyninde de olup olmadığını anlamak için çok daha fazla
araştırma yapmayı planlıyor.
http://bilimteknik.tubitak.gov.tr/system/files/makale/617_nisan_2019_bilim_ve_teknik_6_1.pdf
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder